Co psycholog mówi o traumie.
Psycholog opisuje traumę jako doświadczenie emocjonalnego cierpienia wynikające z zdarzenia, które przekracza zdolność emocjonalnego przetrawienia go. Może to być zarówno pojedyncze, jednorazowe wydarzenie, jak i seria zdarzeń postrzeganych jako poważnie szkodliwe lub zagrażające życiu, zarówno dla samej osoby, jak i jej bliskich. Słowo „trauma” dosłownie oznacza ranę, szok lub uraz.
Osoby doświadczające traumy mogą być narażone na różne sytuacje, takie jak utrata rodziców w dzieciństwie, wypadki samochodowe, przemoc fizyczna, napaść seksualna, doświadczenia bojowe, trzęsienia ziemi czy nagła utrata bliskiej osoby. Traumatyczne doświadczenia podważają poczucie bezpieczeństwa jednostki w świecie, tworząc stałe poczucie zagrożenia i możliwość katastrofy w każdej chwili.
Zarówno dzieci, jak i dorośli są podatni na traumę, co może skutkować natychmiastowymi reakcjami, takimi jak szok, strach, złość, smutek, trudności z koncentracją czy poczucie bezradności. Dzieci mogą również wykazywać problemy z zachowaniem i przywiązaniem. Jednak większość osób, po przejściu przez traumę, powraca do zdrowia, a objawy zazwyczaj ustępują z czasem.
Psychologiczne skutki traumy:
Według psychiatrów i psychologów skutki traumy mogą być łagodzone przez aktywne umiejętności radzenia sobie i silne wsparcie społeczne. Warto jednak zauważyć, że tylko od 3 do 10 procent osób, które doświadczyły traumatycznego zdarzenia, rozwija długotrwałe problemy ze zdrowiem psychicznym, znane jako zespół stresu pourazowego (PTSD) które mogą wymagać konsultacja psychiatrycznej u lekarza psychiatry. Dlatego kluczowe jest zrozumienie i skuteczne radzenie sobie z traumą, aby wspierać zdrowie psychiczne jednostki.
** Jakie czynniki pomagają w radzenie sobie z traumą:**
1. **Wsparcie społeczne:**
Silne relacje społeczne mogą być kluczowe w procesie radzenia sobie z traumą. Bliscy, przyjaciele i specjaliści mogą dostarczyć wsparcia emocjonalnego i psychologicznego.
2. **Profesjonalna pomoc:**
Skorzystanie z pomocy psychologa psychoterapeuty, lekarza psychiatry czy specjalisty ds. traumy może pomóc w zrozumieniu i przetworzeniu doświadczeń oraz rozwijaniu skutecznych strategii radzenia sobie.
3. **Umiejętności radzenia sobie:**
Nauka aktywnych umiejętności radzenia sobie, takich jak techniki relaksacyjne, medytacja czy terapia poznawczo-behawioralna, może pomóc w zarządzaniu stresem i objawami traumy.
4. **Zrozumienie traumy:**
Edukacja na temat traumy i jej wpływu na zdrowie psychiczne może być kluczowym krokiem w procesie radzenia sobie, zrozumienie przyczyn i objawów. Może to ułatwić drogę do zdrowia psychicznego.
Trauma psychiczna jest złożonym doświadczeniem, które może mieć trwały wpływ na zdrowie psychiczne człowieka. Zrozumienie, wsparcie społeczne i profesjonalna pomoc psychologa psychoterapeuty psychodynamicznego lub lekarza psychiatry, są kluczowymi elementami w procesie radzenia sobie z traumą i powrocie do zdrowia psychicznego.
Psycholog o różnych wymiarach traumatycznych doświadczeń
W obszarze psychologii i psychiatrii istnieje kilka odmiennych rodzajów traum, z których każdy wywiera różnorodny wpływ na zdrowie psychiczne ludzi którzy jej doświadczają.
1. **Trauma Ostra:**
Trauma ostra opisuje intensywne cierpienie, które pojawia się natychmiast po jednorazowym, krótkotrwałym zdarzeniu. Reakcja na nią jest krótkotrwała i zazwyczaj ustępuje samoistnie lub za pomocą wsparcia psychologicznego. Wypadki samochodowe, fizyczne lub seksualne napaście, nagła utrata bliskiej osoby czy również nagły problem medyczny to sytuacje, które mogą wywołać ostrą traumę.
2. **Trauma Przewlekła:**
Trauma przewlekła wiąże się z negatywnymi skutkami zdarzeń, które powtarzają się lub trwają długo. Ten rodzaj traumy może rozwijać się w odpowiedzi na systematyczne doświadczenia znęcania się, zaniedbywania, przemocy domowej czy innych form maltretowania. Ze względu na swoją powtarzalność i nieuchronność, przewlekła trauma często wywiera poważny wpływ na zdrowie psychiczne jednostek.
3. **Trauma Złożona:**
Złożona trauma wynika z wielokrotnych i różnorodnych traumatycznych przeżyć, z których nie ma ucieczki, takich jak wielokrotne nadużycia wobec dzieci. Charakterystyczną cechą tego doświadczenia jest poczucie uwięzienia. Podobnie jak w przypadku innych traum, złożona trauma może zdestabilizować poczucie bezpieczeństwa w świecie, prowadząc do nadmiernej czujności i ciągłego monitorowania otoczenia w poszukiwaniu potencjalnych zagrożeń. Złożona trauma w dzieciństwie jest powiązana z rozwojem zaburzeń osobowości typu borderline oraz zespołu stresu pourazowego (PTSD).
4. **Trauma Wtórna lub Zastępcza:**
Wtórna lub zastępcza trauma wynika z ekspozycji na cierpienie innych osób i może dotknąć profesji, które wymagają reagowania na sytuacje kryzysowe , lekarzy, policje, straż pożarną itp. Z biegiem czasu tacy profesjonaliści są narażeni na ryzyko tzw. „zmęczenia współczuciem”, co skutkuje unikaniem emocjonalnego zaangażowania w innych, w celu ochrony przed własnym cierpieniem.
5. **Niekorzystne doświadczenia z dzieciństwa (ACE):**
Niekorzystne doświadczenia z dzieciństwa obejmują różnorodne trudne i potencjalnie traumatyczne sytuacje, z którymi dzieci stykają się bezpośrednio lub są ich świadkami w okresie dorastania. Takie doświadczenia często zakłócają więzi między dziećmi a opiekunami, negatywnie wpływając na normalny rozwój. Utrata rodzica, zaniedbywanie, znęcanie się emocjonalne, fizyczne lub seksualne, a także rozwód są powszechnymi przykładami niekorzystnych doświadczeń z dzieciństwa. Badania wskazują, że im więcej ACE doświadcza jednostka, tym większe ryzyko wystąpienia w przyszłości problemów ze zdrowiem psychicznym i fizycznym. Profesjonaliści tacy jak psycholog dziecięcy, psychiatra dziecięcy, zajmujący się zdrowiem dzieci coraz częściej zwracają uwagę na ACE, uznając, że łagodzenie lub zapobieganie im może skutkować zmniejszeniem liczby przypadków depresji, chorób serca i innych powszechnych zaburzeń w przyszłości.
Podsumowanie:
Artykuł przedstawia wyjaśnienie pojęcia traumy przez psychologa i psychiatrę. Kraków jest miejscem gdzie można szukać pomocy w przypadku doświadczania traumy. W naszym mieście jest dużo specjalistycznych ośrodków w tym nasz Małopolski Ośrodek Psychoterapii SYNAPSA gdzie znajdziecie profesjonalne wsparcie psychologów, psychoterapeutów i lekarzy psychiatrów.
Trauma jest opisana jako doświadczenie emocjonalnego cierpienia wynikające z zdarzenia przekraczającego zdolność jednostki do jego przetworzenia. Może to być zarówno pojedyncze, jednorazowe wydarzenie, jak i seria zdarzeń postrzeganych jako szkodliwe lub zagrażające życiu. Skutki traumy mogą obejmować szok, strach, złość, trudności z koncentracją i inne reakcje, zarówno u dzieci, jak i dorosłych.
Psycholog opisuje różne rodzaje traum, takie jak trauma ostra, przewlekła, złożona, wtórna/zastępcza oraz niekorzystne doświadczenia z dzieciństwa (ACE). Każdy rodzaj wywiera inny wpływ na zdrowie psychiczne jednostki. Skutki traum mogą być łagodzone przez aktywne umiejętności radzenia sobie i silne wsparcie społeczne. Warto zauważyć, że tylko niewielki odsetek osób rozwija długotrwałe problemy ze zdrowiem psychicznym, znane jako zespół stresu pourazowego (PTSD).
Wskazane są różne formy pomocy w radzeniu sobie z traumą, takie jak wsparcie społeczne, profesjonalna pomoc psychologa czy psychiatry, rozwijanie umiejętności radzenia sobie oraz zrozumienie traumy poprzez edukację. Artykuł podkreśla znaczenie zrozumienia, wsparcia społecznego i profesjonalnej pomocy w procesie radzenia sobie z traumą, aby wspierać zdrowie psychiczne jednostki i umożliwić jej powrót do zdrowia psychicznego.
Opracował: Piotr Wereszczyński psycholog psychodynamiczny, prowadzi psychoterapie indywidualną z osobami dorosłymi.