Co to jest dysleksja?
Specyficzne zaburzenia w nauce czytania, którym często towarzyszą trudności w pisaniu i wypowiadaniu się. Trudności te występują zarówno w warstwie fonologicznej, semantycznej, pragmatycznej, jak i morfemowo-stylistycznej. Występują tu także nadmierne trudności w komunikowaniu się za pomocą pisma (np. tworzenie wypracowań) i mowy (dłuższe wypowiedzi ustne).
Przyczyny dysleksji:
Ma ona swoje źródło w nieprawidłowościach struktury i funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego (w tym mózgu i móżdżku). Liczne badania genetyczne, elektrofizjologiczne, psychofizyczne, behawioralne oraz te, które wykorzystują nowoczesne metody neuroobrazowania, wskazują na trudności z ujęciem problematyki dysleksji w jedną spójną teorię. Dlatego istnieje wiele uzupełniających się teorii wyjaśniających przyczyny występowania dysleksji. Najbardziej popularna jest koncepcja uznająca dysleksję za specyficzne zaburzenie językowe spowodowane deficytem fonologicznym. Polega on na trudnościach z różnicowaniem dźwięków mowy (zaburzenia słuchu fonemowego), dokonywaniem operacji (np. analizy, syntezy, porównywania, eliminowania, dodawania, przestawiania) na cząstkach fonologicznych (cząstkach słów, sylabach, głoskach), a następnie „kodowania” dźwięków mowy (fonemy-głoski) na znaki graficzne (grafemy-litery). Umiejętność dokonywania takich operacji określa się mianem świadomości fonologicznej i zalicza do metapoznawczego poziomu rozwoju funkcji językowych.
W dysleksji, oprócz deficytu fonologicznego, często występują jeszcze inne deficyty:
Koncepcja deficytu wielokomórkowego- dotyczy zaburzeń w przetwarzaniu szybko zmieniających się informacji. Istnienie tego deficytu tłumaczy trudności z określeniem właściwej kolejności bodźców następujących bezpośrednio po sobie.
Deficyt funkcji móżdżkowych- dotyczy zaburzeń związanych z automatyzowaniem czynności ruchowych, koordynacją wzrokowo-ruchową, stabilnością grawitacyjną, a także z kontrolą procesów poznawczych oraz języka
Deficyt uwagi- prawdopodobnie wiąże się z niepełnosprawnościami płatów ciemniowych, ponieważ u dzieci z dysleksją często występuje zjawisko polegające na pomijaniu (niezauważaniu) obiektów znajdujących się z lewej strony.
Jak pomóc?
Systematyczna praca terapeutyczna oraz ćwiczenia mogą w znacznym stopniu zniwelować trudności w uczeniu się. Pedagog w swojej pracy często wykorzystuje metody i techniki, które ułatwiają zapamiętywanie oraz utrwalanie materiału. Wsparcie oraz pomoc jaką dziecko otrzymuje od specjalisty jest ważnym czynnikiem do dalszej pracy.
Zapraszamy do zapisów na konsultacje pedagogiczne, psychologiczne w naszym ośrodku w Krakowie. Każda diagnoza powinna mieć interdyscyplinarny charakter oraz powinien jej towarzyszyć opis kliniczny i psychometrycznych kryteriów. Pamiętać również należy, że dysleksji często towarzyszą inne trudności i zaburzenia rozwojowe, zwłaszcza:
-zaburzenia językowe
-motoryczne
-trudności w uczeniu się matematyki
-oraz nadpobudliwość psychoruchowa
W niektórych wypadkach może być potrzeba konsultacja u psychologia dziecięcego.
Dominika Podgórska – pedagog specjalny, prowadziła terapie pedagogiczną Małopolski Ośrodek Psychoterapii SYNAPSA Kraków.